Sardar Sharif, som er phd-stipendiat i internationale forhold, kommer med sin mening omkring Syrien og revolutionen i landet (på Soranî-kurdisk).
Serdar Şerîf
Duxî êstay qeyranekan hemuy amaje bewe deken gurankarî rîşey le Rojhelatî Nawerast ruydedat le wane ser le niwê bunyatnanewe û dirustkirdnî dewlete cyawazekan le rewangey cîwpulîtkî cîhanî û parastinî berjewendî ye stratêjî yekanî willate zilhêzekanî cîhan le Rojhelatî Nawerast le layek û layekî dîkewe duristkirdinî hawpeymanî le gel zilhêze herêmî yekan, dergay sînarîwekan be krawey mawtewe. Ewey peywendî be Suriya û dahatuy Esedewe heye, amaje bewe dekrêt esed be hemu twanakanî yewe hewlî kuntrul kirdinî barudxî surya dedat. Esed hewlî serkewtin dedat, û serkewtu butewe lew bwarewe. Wllatanî djî berey ruxanî Surya weku Rusya û çîn û bigre Êran lem hengawey Esed bê umêd nebunetewe, her çende car na car rusya le gutarî xuyda le Emrîka û urupa nêzîk debêtewe, belam eme bu ragirtnî balansî helwêstî rusyaye, be wateyek le egerî ruxanî Esed ewe dergay parastinî berjewendî yekanî Rusya le Dîmeşq krawebmênêt.
Ewey cêy serence bunî berjewendî cîwpultîkî Rusyaye le gel Esed û bunî baregay leşkerî Rusya le ser nawçey deryay Surya, ke pêkhatutewe le bunî binkey leşkerî û deryay. Be têkçunî Surya û Esed, renge Surya grîngitrîn pêgey leşkerî xuy le Rujhelatî Nawerast û urupa le dest bidat, buyeş hemu hewlêkî rusya berew ew aqareda derwat. Suryay dway Esed, renge em derfete be Rusya nedat, le ber bunî peywendî babeteke be serbexuy wlat. Layenî duye, ke êrane, bêcge le hawpeymanî sitratêjk û bunî pêgey hawşêwey rusyaye le Surya, xawen peywendî yekî dînî hawbeşe le gel rjêmî esed. Le gel têkçunî baruxî Surya, Êran şerî man û nemanî xuy dekat. Buye hewl û kuşîşekanî Êran hemuy terkîz krawte ser ragirtnî esed le ser desellat. Bu em mebesteş Êran hewlî ewe dedat hawpeymane naresmî yekanîy( hizb û layene syasî yekanî) le rujhelatî nawerast han bdat bu yarmetîdanî Esed.
Rewşî hêze berhelistkarekanî Surya cyawaze le hêze berhelistkarekanî Lîbya. Nato û zurbey wellatan be hemu twanakanî leşkerî û syasî xuyan yarmetîderî hêze belhelistkarekanî lîbya le djî qezafî bun. Belam heta êsta eme le surya ruy nedawe, bêcge le çend hêzêkî îqlîmî ke xawen rujevî cyawazn, her weku rujveke tenya le ser bnemay behêzî pêgey ” sunne û şî’e” le rujhelatî naweraste, û êran lem ruyewe le layenekanî dîke behêztir dyare, ke ewîş be ewe degerêtewe le 30 salî raburde êran be şêweyekî giştî hewlî dawe lem rewangeyewe pêgey xuy behêz bikat. Layenêkî dîkey syasetî êran le ser astî rujhelatî nawerast, durxistnewey kêşekane le naw snurî xuy bu naw snurî wellatanî rujhelatay nawerast, ke cêy sernic û bayexdane, le rewangey sitratêjî syasetî êran le rujhelatî nawerast. Amajekanî emrîka lem dwaye le berjendî hêze upuzîsîwnekanî surya da nye, be taybetî katêk emrîka le êsta da amaje bewe ” rîşekêşkirdnî be’p” le Surya dekat. Eme bu xuy glupêkê sure bu hêzekanî Esed.
Lem geme siyasî ye da, kurd twanîwyetî, eger berdewam bin le ser hawsengî û yekrêzî xuyan, le armancekanî xuyan nêzîktir bibin. Hêzekanî berhelistkarî surya be hemu twanayekewe hewl deden ku kurd lem şurşeda beşdarî çalakî hebêt, nek bu ewey dan be mafî kurd bnin, belku deyanewêt surya le ser piştî kurd û be destî kurd awedan bken, wkurd bken be qurbanî!, bemeş xakî kurdistan bbête pêgeyek bu supay be naw azadî surya. Rêgrî kirdnî kurd le hatnî supaye azad bu naw herêmî kurdistan pêngaêkî sitratêjîkî grînge û nabêt be çawêkî lawazewe lêy binêrîn.
Hawkat, le nawende syasî, dareêjeranî sitratêjîk le emrîka û urupa dergayek bu manewey esed be krawey mawtewe. Dyare ne urupa û ne Emrîkaş pêyan baş nîye esed weku karekterêkî syasî le ser nexşey syasî rujhelatî nawerast bmênêt. Belam le ruy syasî yewe hemu ştêk be dlî emrîka û urupa nabêt, eger rusya, çîn û êran pêdagîrî le ser manewey esed be şêweyekî cdî bken, bu parastinî husengî berjewendî sitratêjîk û cîwpulîtîk le rujhelatî nawerast. Bu Emrîka û urupa planî yekem parastinî îsraîl, û duyem îrane, ke be sergêjey rujhelat le qelem dedrêt. Her lem rewnageyewe, nawende sitratêjdarêjerekan, bigre le layen berêwberayetî emrîka êsta bîrukey drust kirdnî ” dewletêkî ‘elewey” le nawçey cuxrafî ‘elawî yekan ke dekewête ser deryay spî, xrawte naw rujevî rageyandnekan û bute mjarî demeteqî. Hemu egerekan amaje bewe deken le egerî têkçunî Esed û manewey esed le ser desellat( têkçunî le ser astî surya û maney le ser astî dewllete taze bunyatinrawekey ‘elewî). Le eger nebunî dergay dîke bu ruy esedewe, renge zilhêze kanî nawçe weku êran û rusya qena’et be esed bên bu cêbecêkirdnî planêkî lem cure. Ewey lem bwarewe behêz debêt, êrane, ke bigre hawpeyamenekey le dest nadet, belku le eger gurankarî yekî weha le rujhelatay nawerastî lem cure, sê dewletî şî’e le nawçeke drust debin( êran, ‘êraq û dewletî ‘elewî dway surya). Berjewendî êran û Rusya le manewey Esed daye, be taybetî êran be hemu twanayekewe hewlî ewe dedat ke piştgîrî le manewey esed bkat, bu ewey pêkewe hawpeymanî yetyekî behêzî şî’e le nawçeke da drust biken. Le egerêkî aweha, dergay gurankarî nexşey syasî rujhelatî nawerast krawe demênêtewe. Pirseke lêrewe eweye Kurd çun detwanêt lew derfetey ke hatute ara bu berjewendî xuy sudî lêwerbigrêt.
