“Be kuştinî min hezaran kurd le xewî nezanî wişiyar debinewe, zor xoşhall û serberizim ke giyanim fîdayî rêgay rizgarî Kurdistanda dekem.”
Leyla Qasim, kiçe têkoşerî kurd, sallî 1952 le gundî Bamîlî ser be şarî Xaneqîn le xêzanêkî hejar û nîştimanperwerî kurd ledayikbuwe. Qasim Hesenî bawkî Leyla, kirêkarî kompanyayî pallawgeyî newtî elwend bû. Diwayi eweyî Qasim xanenişîn kirawe, sallî ١٩٧١ le Xaneqînewe malliyan giwastotewe bo Bexda. Hemû xuşk û birakanî Leyla (Sebîhe, Selam, Sefa, Selah) xerîkî xwêndin bûn. Serbarî xwêndin heryekeyan lepayî xwêndinekeyan bo bijêwî jiyanî xêzanekeyan kariyan kirduwe.
Leyla Qasim bo yekem car le sallî ١٩٥٨ le şarî Xaneqîn çuwete ber xwêndin û qonaxekanî seretayî û diwanawendî lem şare tewaw kirduwe. Leyla le sallî ١٩٧١da le beşî komellinasî kolêjî adabî zankoyî Bexda wergîrawe. Leyla ke her le temenî mindallîyeweyi hejarî û nedarî çeşitibû, lelayekîş û zullm û zordarî rêjîmî ‘Êraq leser gelî kurd, bîrî azadîxwazane û xebat û têkoşanî lelayî Leyla Qasim dirustkirdbû.
Beşdarî siyaset
Leyla her zû aşnayetî legell bizûtinewe û rêkxistinekanî netewekeyda peydakird. sallî ١٩٧٠ le rêgayî Selam Qasimî bira gewrekeyewe pêwendî be bizavî siyasîyî netewekeyewe kirduwe û lenêw rîzekanî ‘yekêtîyî qutabiyanî Kurdistan’ xebat û têkoşanî berrêwebirduwe. Leyla Qasim lenêw qutabîye kurdekanî zankoyî Bexda rollêkî karîgerî hebuwe le wişyarkirdinewe û rêkxistinyan. Le katêkda ke degutira jin natwanêt şanbeşanî piyawan le şar û le şax û le dêhatekanda xebat bikat, Leyla be pêçewanewe şanbeşanî qutabîye kurrekanî kurd xebatêkî berfirawantirî berrêwedebird û dij be nayeksanî mafekanî jinan û piyawan bû, betaybetîş ke bo xudî xoyî le biwarî komellinasîda deyxwênd û le rastîyekanî komellgeyî kurdida têgeyşitibû.
Leyla Qasim legell yekêk le hawrrêkanî xoyî be nawî Cewad Hemewendî ke beyekewe xebat û çalakîyan dekird, zor yektiryan xoşdewîst. Egerçî Leyla xwêndkarî zanko û Cewadîş kirêkarî yekêk le kargekanî Bexda bû, welê xoşewîstîyekî bêsinûriyan lenêwanda hebû. Leyla her berrêgeyi cewadîşewe bo maweyek le nawçekanî başûrî Kurdistan çuwe nêw rîzekanî Pêşmergewe. Amancî Leyla Qasim lemeda ziyatir nasînî rewşî siyasî kurd û be şêweyekî baştir berrêwebrdinî xebatî rêkxistin bû lenêw şarekanda.
Leyla Qasim û Cewad Hemewendî herdûkyan hawbîr û kok bûn le pirsekanda lepênaw serkewtinî dozî gelekeyanda. Leyla be xebat û têkoşanî xoyî selmandî ke jinanîş şanbeşanî piyawan detwanin xebat û têkoşan bo azadî gelekeyan berrêwebiben.
Destgîrkirdinî
Legell berfrawanbûnî şerrekan le sallî ١٩٧٤da, dezga hewallgirîyekanî rêjîmî be’s berdewam û zor betundî çawdêrî yekbeyekî takekanî kurdîyan dekird. Boye ewendeyi nebird le rojî ١٩٧٤/٠٤/٢٨da Leyla Qasim û çwar le hawrrêkanî (Cewad Hemewendî, Nerîman Fuad Mestî, Hesen Hemerreşîd û Azad Silêman Mîran) le encamî hellmetêkî berfrawanî hêzekanî asayiş û serbazî rêjîm le Bexda destgîrkiran. Rojnamey al Hureyi zimanhallî rêjîmî be’sî desellatdar û radyo û televizyonî nêwxoyî ‘Êraq, Leyla Qasim û hawrrêkanî wek têkder û gêrreşêwên û tîrorîst benaw kird, bellam legell hemû azar û eşkenceyekîşiyan biçûktirîn kirdeweşiyan leser aşkira nebû.
Leyla Qasim kiçêkî çawnetirs û zîrek bû; lerruwî wellamî pirsiyarekanî berrêweberî dezgayi hewallgrî Be’sda bê bakane raygeyandbû: “Be kuştinî min hezaran kurd le xewî nezanî wişiyar debinewe, zor xoşhall û serberizim ke giyanim fîdayî rêgay rizgarî Kurdistanda dekem.” Hemû azar û eşkenceyek neytwanî birriyarî peşîmanî be Leyla derbirrêt.
Lesêdaredanî Leyla Qasim
Rêjîmî Be’s be mebestî çawtirsandinî lawan û qutabiyan û çînî roşinbîrî kurd yekser diwayi destgîrkirdinyan dadgayekî nadadweraneyi dij be Leyla Qasim û hawrrêkanî berrêwebrd û birriyarî lesêdaredaniyanî bo derkird. Hêşita dû hefte beser destgîrkirdinyan têneperrîbû, ke katjmêr ٧î serlebeyanî rojî ١٩٧٤/٠٥/١٢ Leyla Qasim û her çwar hawrrêkeyi lesêdaredran. Selam Qasimî, brayî Leyla Qasim, be maweyek dwayî lesêdaredanî Leyla her le Bexda lelayen be’sîyekanewe kujira. Tawanî Selam Qasim tenya ewe buwe ke wêneyî Leylayî xuşkî nardbû bo destî qutabiyanî kurd û endamanî yekêtîyî qutabiyanî Kurdistan le dereweyî willat. Dayik û bawkî Leyla Qasmîş behoyi ledestdanî dû rolleyan, her zû be kost û xemêkî gewrewe seryan nawetewe û koçî diwayiyan kirduwe.
